Veelheid van rollen voor wetenschappers ZAP en OP3 onder de loep

 

Academische vrijheid is één van de belangrijkste waarden van onze universiteit, zo stelde de rector tijdens zijn openingsspeech in de afgelopen jaren. Academici plooien zich in diverse rollen. Zo zijn ze naast lesgever ook promotor, naast onderzoeker ook manager van een onderzoeksgroep, naast consultant en maatschappelijk dienstverlener ook projectleider, naast werknemer ook leidinggevende, naast docent ook beleidsmaker.

 

KU Leuven definieert een drieledige opdracht voor academici in het statuut van zelfstandig academisch personeel (ZAP) of onderwijzend personeel (OP3). Dat drieluik van opdrachten is een vertaling van de drie kerntaken van de universiteit: onderwijs, onderzoek en wetenschappelijke en maatschappelijke dienstverlening.

 

ACV Puls wil deze veelheid van rollen onder de loep nemen in relatie tot de tevredenheidsmonitor van 2023. Daarin staan een aantal knelpunten die academici zelf aanstippen. De pijnpunten gaan o.a. over aanhoudende werkdruk, bureaucratie en administratie, grenzen van bevlogenheid en de vraag naar een evenwichtige combinatie van werk en privé leven.ACV Puls meent dat een aantal oplossingen voor dit vraagstuk te vinden zijn in de veelheid van rollen en verwachtingen die kleven aan de functie van wetenschapper. Is het verwachtingspatroon realistisch? Is er ruimte voor herschikking van prioriteiten? Kunnen rollen verdeeld worden i.f.v. competenties en interessevelden? Kan iemand echt excelleren in al die rollen tegelijk?​

 

Volwaardige contracten voor wetenschappers in BAP-statuut

 

Het precaire statuut van doctoraatsbursalen is decennialang een punt van discussie. Deze wetenschappers houden juridisch gezien het midden tussen het statuut van student en medewerker. Volgens het arbeidsrecht behoren ze niet tot het personeel van de universiteit, bijgevolg valt dit statuut buiten de bevoegdheid van het syndicaal overleg.

 

Het statuut van wetenschappelijk medewerker volgt die logica niet. Medewerkers in een statuut van bijzonder academisch personeel zijn verbonden met een arbeidsovereenkomst. Dat betreft vaak een contract van bepaalde duur omdat de universiteit deze onderzoekers vaak aanstelt op projectfinanciering.

 

Sinds 2024 heeft KU Leuven een nieuwe regeling voor wetenschappelijk medewerkers met opeenvolgende contracten van bepaalde duur. Voorheen werden talloze contracten van korte termijn aan mekaar geritst, dat was niet in lijn met het arbeidsrecht. De wetgever voorziet dat wanneer partijen verschillende opeenvolgende arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd afsluiten, zij verondersteld worden één overeenkomst voor onbepaalde tijd te zijn aangegaan. Deze regel is in het voordeel van de werknemer.

 

Voortaan zullen wetenschappelijk medewerkers aan KU Leuven nog maximaal 2 jaar een contract van bepaalde duur krijgen. Indien de tewerkstelling daarna verdergezet wordt, is dat conform het arbeidsrecht met een contract van onbepaalde duur.KU Leuven zal die contracten van onbepaalde duur voorzien van een  ontbindende tijdsclausule (ODOT) van ofwel 4 ofwel 8 jaar. Na die termijn zijn er twee loopbaanscenario’s: doorstromen naar een functie in het onderzoekskader of omschakelen naar een functie in het administratief of technisch personeel (ATP). In alle andere gevallen moet de onderzoeker de universiteit verlaten.

 

ACV Puls kan principieel niet akkoord gaan met die invulling, het is ook geen oplossing voor de situatie. Wij pleiten voor reguliere contracten van onbepaalde duur voor wetenschappelijk medewerkers die na 2 jaar bij KU Leuven blijven werken. De andere Vlaamse universiteiten respecteren wel een strikte toepassing van het arbeidsrecht, enkel KU Leuven knutselde een uitzondering. Veel onderzoekers zijn ongerust en onzeker over hun loopbaanperspectieven en carrièremogelijkheden. Waarom zouden zij investeren in een onderzoeksloopbaan die na 10 jaar wetenschappelijk onderzoek stopt bij KU Leuven en weinig meerwaarde heeft op de brede arbeidsmarkt?

 

ACV Puls wil opkomen voor deze wetenschappers. Via twee online vergaderingen beantwoorden we vragen en bespreken we standpunten. Het valt op dat vooral in de grote onderzoeksinstituten dit probleem zich scherp stelt. We onderzoeken volop de juridische pisten om deze wetenschappers te steunen.

 

Transparantie in werkingsmiddelen en reserves

 

De boekhoudkundige data en de financiële resultaten van de universiteit worden gepubliceerd in het jaarverslag en de jaarrekening. Er zit wat vertraging op de publicatie, maar het is een interessante bron van informatie om een vinger aan de pols te houden.

 

ACV Puls wordt systematisch geconfronteerd met de werkgever die schermt met het vaste antwoord van besparingen in de sector. Het dogma is er een van loonmatiging en te weinig middelen om tegemoet te komen aan verzuchtingen van het personeel. Nochtans wordt zwaar geïnvesteerd in nieuwe hightech gebouwen en bezit KU Leuven een gigantisch patrimonium. Wij vragen transparantie in de financiën van de universiteit. Welke reserves zijn inzetbaar om de kerntaken van de universiteit te vrijwaren? Welke buffer reserveert de universiteit voor kwalitatief onderwijs, vrij en ongebonden onderzoek en wetenschappelijke dienstverlening met maatschappelijk nut?